Inwazyjna choroba meningokokowa u nastolatka – przypadek z komentarzem

Inwazyjna choroba meningokokowa (IChM) budzi niepokój zarówno w społeczeństwie, jak i wśród personelu medycznego. Przeraża jej bardzo duża, kilkunastoprocentowa śmiertelność i gwałtowny przebieg, który sprawia, że choroba może w ciągu kilku godzin doprowadzić do zgonu młodych, uprzednio zupełnie zdrowych ludzi. Możliwość wybuchu ogniska zachorowań dodatkowo nasila lęk, zwłaszcza w sytuacji braku powszechnych, rutynowych szczepień ochronnych przeciwko meningokokom. W tej sytuacji znajomość standardów postępowania przy podejrzeniu IChM ma kluczowe znaczenie dla zwiększenia szans chorego na przeżycie i uniknięcie rozwoju trwałych powikłań. Ze względu na epidemiologię zakażeń meningokokowych i najczęstsze występowanie zakażeń wśród niemowląt, nastolatków i młodych dorosłych, szczególny nacisk należy położyć na edukację personelu medycznego leczącego wymienione grupy pacjentów. 

Opis przypadku

16-letni chłopiec został przyjęty do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego (SOR) z powodu zaburzeń świadomości, które poprzedzone były silnymi bólami głowy. Wywiad chorobowy był bardzo krótki. W dniu wystąpienia dolegliwości przebywał w domu – była to niedziela, podczas której zwykle wraz z rodzicami uczestniczył rano we mszy świętej w pobliskim kościele. Tym razem już przed wyjściem z domu uskarżał się na intensywne bóle głowy, które nasiliły się na tyle, że musiał opuścić kościół przed zakończeniem nabożeństwa. Po powrocie do domu ojciec chłopca nie był w stanie nawiązać kontaktu logicznego z synem, jak opisywał później: „Syn zaczął przysypiać i nie można było z nim normalnie porozmawiać”. Rodzice wezwali Zespół Ratownictwa Medycznego. Z informacji zamieszczonych w karcie sporządzonej na miejscu wynika, że świadomość oceniono na 11 punktów w skali Glasgow, częstość oddechów na 15/min, RR 100/70 mmHg, czynność serca wynosiła 120/min, reakcja źrenic na światło i szerokość źrenic były prawidłowe, temperatura ciała wynosiła 38,5°C, glikemia 87 mg%, a saturacja krwi 98%. Podczas transportu do szpitala chłopiec dwukrotnie zwymiotował treścią pokarmową. W trakcie zbierania wywiadu w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym rodzice podali, że chłopiec przyjmuje leki przeciwhistaminowe z powodu alergii na roztocze kurzu domowego (katar całoroczny). Wywiad okołoporodowy i przebieg ciąży nie były istotne. Chłopiec był szczepiony zgodnie z podstawowym PSO i nie otrzymał żadnych szczepień zalecanych. Wywiad rodzinny był obciążony, gdyż matka chłopca leczy się z powodu padaczki. 
W trakcie wstępnej oceny w SOR stwierdzono...