Alergiczny nieżyt nosa

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest jedną z najczęstszych przewlekłych chorób zapalnych układu oddechowego, a także jednym z najczęstszych schorzeń alergicznych na świecie. W międzynarodowym wieloośrodkowym badaniu [1] wykazano, że astma, alergiczny nieżyt nosa i spojówek dotyczą odpowiednio 11,7% dzieci w wieku 6–7 lat i 14,1% dzieci w wieku 13–14 lat. W badaniu oceniającym epidemiologię alergii u 4-latków wrażliwość na alergeny wziewne (19,2%) występowała zdecydowanie częściej niż na alergeny pokarmowe (3,5%) [1]. W ogólnokrajowym badaniu pt. „Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce” (ECAP) wykazano, że ok. 40% populacji cierpi na dolegliwości alergiczne. Objawy alergicznego nieżytu nosa zgłaszało 25% badanych, astmy – 12%, natomiast objawy atopowego zapalenia skóry – 9% badanych [2]. Głównymi alergenami powodującymi występowanie objawów ANN są: alergeny pyłków roślin (traw, żyta, drzew, chwastów), roztoczy kurzu domowego (zwłaszcza Dermatophagoides pteronyssinus i D. farinae), grzybów pleśniowych (przede wszystkim Alternaria i Cladosporium), zwierząt (naskórek, sierść, ślina, mocz, wydzieliny gruczołów) [1, 2].
Wzrost częstości występowania ANN związany jest ze zmianami klimatycznymi, zanieczyszczeniem środowiska oraz zmianą stylu życia [3]. Wykazano, iż indeks jakości środowiskowej powietrza (Environmental Composite Quality Index Score, ECQI), oceniający zarówno jakość powietrza w otoczeniu, jak i wewnątrz domów, koreluje ze wzrostem ryzyka tego schorzenia. Narażenie na: pyły PM 10, PM 2,5, tlenki azotu, ozon i tlenki siarki powoduje uszkodzenie śluzówki dróg oddechowych, zaburza klirens śluzowo-rzęskowy. Proces ten może powodować zaostrzenia ANN. Prowadzone badania wykazały, że zmiany środowiskowe prowadzą do zmian w metylacji DNA [4], natomiast zmiany czynników klimatycznych (temperatura, wilgotność, siła wiatru, wyładowania atmosferyczne, pył pustynny) prowadzą do wydłużenia okresu pylenia roślin. Poprzez zmiany klimatyczne nowe tereny zasiedlane są przez nowe, pylące, inwazyjne gatunki roślin [5]. Zmiana stylu życia poprzez wydłużenie czasu spędzanego wewnątrz pomieszczeń, stosowanie antybiotyków, spożywanie przetworzonej żywności i zmniejszona ekspozycja na zwierzęta gospodarskie prowadzi do mniejszego kontaktu z egzo- i endotoksynami bakterii, pasożytami. Uznana obecnie teoria higieniczna sugeruje utratę symbiotycznych związków z ewolucyjnie istotnymi mikroorganizmami niezbędnymi do treningu układu odpornościowego mającego na celu rozwinięcie tolerancji [5, 6]. Niekorzystne zmiany diety (żywność przemysłowa, wysoce przetworzona) prowadzą do zaburzeń mikrobioty jelitowej. Raport NIK z 2019 r. wykazał, iż ten model żywienia (70% żywności przemysłowej w diecie) prowadzi do bardzo niskiego spożycia błonnika pokarmowego [7]. Zjawisko to jest bardzo niekorzystne, ponieważ krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe – KKT (Short Chain Fatty Acids; SCFA), głównie masłowy, propionowy i acetooctowy, powstają w świetle jelita w wyniku fermentacji rozpuszczalnego błonnika pod wpływem działania saprofitycznych bakterii jelitowych. Kwas masłowy jest cząsteczką sygnalizując...