Świerzb – postępowanie i leczenie u dzieci

Świerzb jest zakaźną infekcją pasożytniczą, której czynnikiem etiopatologicznym jest świerzbowiec ludzki (łac. Sarcoptes scabiei var. hominis) [1]. Cykl rozwojowy świerzbu rozpoczyna się składaniem jaj przez samice w warstwie rogowej naskórka, z których po około 48–72 godz. wylęgają się larwy. Larwy również bytują w naskórku, drążąc korytarze w warstwie rogowej. Po około 10–14 dniach osiągają one dojrzałość płciową i po zapłodnieniu samice ponownie składają jaja. W świerzbie o typowym przebiegu obecnych jest w naskórku 10–15 osobników świerzbowca [2]. Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt ze skórą chorego, stąd też choroba szczególnie często występuje u dzieci. Przeniesienie infekcji poprzez ubrania lub przedmioty jest możliwe, szczególnie przy dużej liczbie osobników świerzbowca u pacjenta [3].

Okres wylęgania świerzbu wynosi przeciętnie od 2 do 6 tyg. przy pierwszej ekspozycji, przy kolejnych zakażeniach ulegając znacznemu skróceniu do nawet kilku dni [3]. Świerzb obserwuje się w każdej szerokości geograficznej i we wszystkich grupach wiekowych [3, 4]. Właściwe rozpoznanie i zastosowania skutecznego leczenia są konieczne, aby zapobiec zakażeniu osób z otoczenia chorego oraz wystąpieniu powikłań [2, 4]. Skuteczne leczenie świerzbu u dzieci wymaga skojarzonego postępowania farmakologicznego, higienicznego i środowiskowego [1, 2, 4]. 

Epidemiologia świerzbu

Świerzb jest najczęstszą pasożytniczą chorobą skóry [1]. Liczba odnotowywanych przypadków na świecie liczy co najmniej 200 milionów rocznie. Najczęściej zakażenia świerzbowcem dotyczą dzieci, pacjentów immunoniekompetentnych oraz osób w podeszłym wieku [5]. Najwięcej przypadków odnotowuje się w krajach tropikalnych. W latach 2001–2008 na terenie Polski zgłaszano od 11 000 do 17 000 przypadków świerzbu rocznie. W związku z brakiem obowiązku zgłaszania od 2009 r. przypadków zakażenia do stacji sanitarno-epidemiologicznych nie ma obecnie dostępnych ogólnopolskich statystyk dotyczących występowania świerzbu [6].

Objawy kliniczne

Przebieg infekcji świerzbowcem i jej obraz kliniczny zależny jest przede wszystkim od wieku pacjenta oraz jego stanu zdrowia [1]. Do najczęściej występujących wykwitów na skórze należą nory świerzbowcowe („korytarze”, w których bytują świerzbowce), grudki i pęcherzyki, a przy dłużej trwającym zakażeniu guzki. Wykwity mogą występować na rumieniowym podłożu i zwykle obecne są w okolicy nad...