Uznanie wpływu mikrobioty przewodu pokarmowego na zdrowie doprowadziło do zainteresowania metodami jej modyfikacji, w tym stosowaniem „biotyków”, czyli probiotyków, prebiotyków, synbiotyków i postbiotyków (aktualne definicje – patrz tab. 1) [1, 2, 3, 4]. Istnieje jednak wiele sprzecznych opinii na temat ich skuteczności i wartości. Czy są one tylko elementem marketingu, czy też rzeczywiście przynoszą korzyści? Co jest prawdą, a co fałszem?
Tab. 1. Definicje biotyków (wg International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics)
| Probiotyki | Żywe drobnoustroje, które podane w odpowiednich ilościach wywierają korzystne działanie na organizm gospodarza [1] |
| Prebiotyki | Substraty, które są wybiórczo wykorzystywane przez drobnoustroje gospodarza i w ten sposób korzystnie wpływają na zdrowie gospodarza [2] |
| Synbiotyki |
Mieszanina składająca się z żywych drobnoustrojów i substratu/substratów wybiórczo wykorzystywanych przez drobnoustroje gospodarza i korzystnie oddziałujących na organizm gospodarza; działanie to może być komplementarne lub synergistyczne [3]. Synbiotyk komplementarny – stanowi go mieszanina jednego lub więcej probiotyku i prebiotyku; każdy działa niezależnie dla osiągnięcia jednej lub więcej korzyści zdrowotnych. Synbiotyk synergistyczny – mieszanina wybiórczo wykorzystywanych substratów i żywych drobnoustrojów, wybranych ze względu na ich właściwości prozdrowotne. Składniki wchodzące w skład synergistycznego synbiotyku współdziałają, by przynieść jedną lub więcej korzyści zdrowotne |
| Postbiotyki | Preparat nieożywionych drobnoustrojów i/lub ich składników korzystnie wpływający na zdrowie docelowego gospodarza [4] |
Probiotyki
Wszystkie probiotyki są takie same.
FAŁSZ. Właściwości probiotyków są w znacznej mierze szczepozależne. Dlatego przy wyborze probiotyku ważny jest szczep, a nie tylko rodzaj i gatunek. Przykład identyfikacji probiotyku: Lacticaseibacillus [wcześniej klasyfikowany jak Lactobacillus] (rodzaj), rhamnosus (gatunek), GG (szczep), ATCC 53 103 (kolekcja drobnoustrojów).
Im więcej szczepów, tym lepiej.
FAŁSZ. Wieloszczepowość probiotyków nie gwarantuje automatycznie lepszego efektu. Wybór między preparatami jedno- i wieloszczepowymi powinien być dokonany na podstawie badań i rekomendacji (tab. 2).
Tab. 2. Podsumowanie danych dotyczących stosowania probiotyków u dzieci
| Wskazanie | Wytyczne/dane z badań | |
| Ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy (ostra biegunka) | ESPGHAN 2022 [5] |
Sugeruje się stosowanie [zalecenie warunkowe; niska/bardzo niska jakość danych]:
Sugeruje się niestosowanie:
|
| WGO 2023 [6] | Jak wyżej oraz dodatkowo można rozważyć:
|
|
| AGA 2020 [7] | Nie stosować (warunkowe zalecenie, umiarkowana jakość danych) | |
| Zapobieganie alergii na pokarm |
EAACI 2021 [2] | Nie sformułowano zalecenia za ani przeciw (zalecenie warunkowe, bardzo niska jakość danych) |
| Leczenie alergii na pokarm |
GA²LEN 2022 [2] | Nie ma wystarczających danych, aby sformułować zalecenie za lub przeciw |
| Leczenie atopowego zapalenia skóry (AZS) | Eksperci europejscy (2018) [2, 3] i polscy (2019) [2] |
Nie zaleca się rutynowego stosowania w leczeniu AZS |
| Wcześniaki – zapobieganie mart... | ||
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
- Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
- Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
- ...i wiele więcej!
