Postępowanie w postaci zaparciowej zespołu jelita nadwrażliwego

Czynnościowe zaburzenia przewodu pokarmowego (CZPP) to ważna grupa chorób przewodu pokarmowego zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Wiele dzieci niekiedy nawet codziennie doświadcza takich objawów, jak: bóle brzucha, skurcze, odczucie gniecenia, ciężkości, biegunka, nudności, wymioty, wzdęcia, zaparcie itp., których przynajmniej na obecnym etapie wiedzy nie można przypisać uszkodzeniom strukturalnym (organicznym) czy nieprawidłowościom metabolicznym w jelitach. W 2016 r. pojawiła się kolejna – IV Rzymska Klasyfikacja Czynnościowych Zaburzeń Przewodu Pokarmowego uwzględniająca dolegliwości występujące w wieku rozwojowym [1]. Należą do nich zaburzenia dotyczące górnego (np. regurgitacje, niestrawność czynnościowa) oraz dolnego odcinka przewodu pokarmowego – m.in. zespół jelita nadwrażliwego (ZJN, IBS – Irritable Bowel Syndrome) lub zaparcie czynnościowe. 
Współcześnie przyjmuje się, że etiologia tego typu zaburzeń jest wieloczynnikowa. Ważną rolę odgrywają wśród nich czynniki ośrodkowe, które oddziałują na jelito poprzez oś mózg-jelito (brain gut axis), jak też obwodowe, zachodzące w przewodzie pokarmowym i wielokierunkowo wpływające na ośrodkowy układ nerwowy poprzez oś jelito-mózg (gut brain axis). Współoddziaływanie tych dwóch grup czynników w połączeniu z predyspozycją genetyczną może skutkować zaburzeniami czynnościowymi przechodzącymi niekiedy, jak się obecnie postuluje, w zmiany określane mianem mikroorganicznych [2]. 
Wiek rozwojowy, ze względu na swój charakter, w powiązaniu z podatnością genetyczną może sprzyjać pewnym zachowaniom i reakcjom ośrodkowego układu nerwowego, które poprzez oś mózg-jelito mogą oddziaływać na przewód pokarmowy i utrwalać pewne reakcje motoryczne, wpływać na obniżenie progu czucia bólu trzewnego oraz zaburzać procesy fizjologiczne. Dokładne poznanie patomechanizmów zaburzeń czynnościowych sprzyja i będzie sprzyjać wprowadzaniu coraz lepszych i – co szczególnie ważne – zindywidualizowanych sposobów leczenia [3]. Takiemu kierunkowi działań w postaci zaparciowej ZJN ma służyć dalsza część niniejszego opracowania. 

Rozpoznawanie ZJN

Twórcy tzw. Kryteriów Rzymskich zalecają w rozpoznawaniu czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego stosowanie czynnego, a nie wykluczającego modelu postępowania diagnostycznego. Badania pomocnicze są wskazane, a niekiedy nawet konieczne, tylko w przypadku występowania tzw. objawów alarmowych, do których należą:

• nieprawidłowe przyrosty masy ciała lub/i wzrostu,
• opóźnienie dojrzewania płciowego,
...