Jak najskuteczniej leczyć zespół jelita nadwrażliwego u dzieci?

Temat numeru

Zespół jelita nadwrażliwego (ZJN) to zespół dolegliwości, które nie są spowodowane żadnymi organicznymi lub metabolicznymi uszkodzeniami przewodu pokarmowego. Jego patomechanizm jest złożony, choć obecnie uważa się, że u jego podstawy znajdują się zaburzenia w funkcjonowaniu osi mózg–jelito i jelito–mózg. Nie bez znaczenia są czynniki genetyczne, środowiskowe oraz podkreślana obecnie dysbioza jelitowa, bez względu na jej przyczyny. W związku z tym złożonym patomechanizmem leczenie ZJN jest wielokierunkowe i obejmuje: postępowanie psychologiczne (poradnictwo i edukacja rodzicielska, terapia poznawczo-behawioralną, hipnoza), dietetyczne (dieta FODMAP – niebędąca jednak obecnie terapią zalecaną u dzieci) oraz leki z bardzo różnych grup, jak: ziołowe (STW-5), rozkurczowe, probiotyki czy koloidalny kwas krzemowy. Wymienione wyżej sposoby leczenia omówiono szerzej, gdyż mają one u dzieci badania potwierdzające ich skuteczność.

Czynnościowe zaburzenia przewodu pokarmowego (CZPP) to ważna grupa chorób przewodu pokarmowego u dzieci i dorosłych. Wiele dzieci doświadcza, niekiedy nawet codziennie, takich objawów ze strony przewodu pokarmowego, jak: bóle brzucha, skurcze, odczucie gniecenia, ciężkości, biegunka, nudności, wymioty, wzdęcia, zaparcie itp., które (na obecnym etapie wiedzy) nie są spowodowane uszkodzeniami strukturalnymi (organicznymi) czy nieprawidłowościami metabolicznymi w jelitach. W 2016 r. pojawiła się już IV Rzymska Klasyfikacja Czynnościowych Zaburzeń Przewodu Pokarmowego uwzględniająca dolegliwości występujące w wieku rozwojowym [1]. Należą do nich zaburzenia dotyczące górnego (np. regurgitacje, niestrawność czynnościowa) oraz dolnego odcinka przewodu pokarmowego (m.in. zespół jelita nadwrażliwego – ZJN, z ang. IBS – irritable bowel syndrome, lub zaparcie czynnościowe). 
Współcześnie przyjmuje się, że etiologia tego typu zaburzeń jest wieloczynnikowa. Ważną rolę odgrywają wśród nich czynniki ośrodkowe, które oddziałują na jelito poprzez oś mózg–jelito (brain gut axis), jak też obwodowe, zachodzące w przewodzie pokarmowym i wielokierunkowo wpływające na ośrodkowy układ nerwowy poprzez oś jelito–mózg (gut brain axis). Współoddziaływanie tych dwóch grup czynników w połączeniu z predyspozycjami genetycznymi może skutkować zaburzeniami czynnościowymi przechodzącymi niekiedy, jak się obecnie postuluje, w zmiany określane mianem mikroorganicznych [1]. 
Wiek rozwojowy jest okresem w życiu człowieka, w którym mogą zarówno się kształtować, jak i ujawniać predyspozycje do zaburzeń czynnościowych. Ma to między innymi związek z licznymi infekcjami i to nie tylko przewodu pokarmowego. Dzieci leczone są ponadto często nie zawsze potrzebnymi lekami, w tym zwłaszcza antybiotykami, które wpływają na mikrobiotę jelitową i pośrednio na bogato reprezentowany w przewodzie pokarmowym układ odpornościowy. Prawidłowo włączane do diety niemowlęcej, zgodnie z zaleceniami, nowe pokarmy mogą ujawniać nietolerancje pokarmowe, takie jak np.: fruktozy, laktozy, co w efekcie powoduje nadprodukcję gazów, wzdęcia i biegunkę osmotyczną. Wiek rozwojowy to także okres burzliwego rozwoju psychospołecznego, który zależny jest od wpływów środowiskowych, gdzie oddziaływać mogą różne negatywne bodźce i czynniki, takie jak: patologie rodzinne, nieprawidłowości w dostosowaniu się do środowiska, zd...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI