Jeszcze w pierwszej połowie XX w. alergia na białka mleka krowiego (ABMK) była zjawiskiem rzadkim lub rzadko opisywanym. Od lat 70. XX w., które jako lekarz dobrze już pamiętam, zaczęto odnotowywać wzrost częstości jej występowania [1, 2, 3]. Starsze badania narodowe wskazywały na częstość występowania ABMK u niemowląt w bardzo szerokim zakresie od 1,8% do 7,5%. Zróżnicowanie danych wynikało, przynajmniej częściowo, z metodologii badań [4]. Dane WAO z 2022 r. [5] wskazywały na częstość w granicach 2–4,5%, a najnowsze dane ESPGHAN z 2024 r. [6] wskazują na częstość wynoszącą ok. 1%. Jeśli chodzi o tzw. wyrastanie z alergii (czyli nabywanie tolerancji na BMK), to wg tych samych danych ESPGHAN [6] ok. 50% dzieci wyrasta z ABMK w 12 m.ż., >75% w 3 r.ż. i ok. 90% w 6 r.ż.
Najczęstsze alergeny pokarmowe w zależności od wieku [2, 7]:
- U niemowląt i dzieci: 90% – białka mleka krowiego, jaja, ryby, soja, orzeszki ziemne, pszenica.
- U nastolatków, młodych dorosłych i w wieku późniejszym: 85% – orzeszki ziemne, ryby, skorupiaki.
Biorąc te dane pod uwagę, dość powszechnie stosowane rozszerzone diety eliminacyjne (jak ja nazywam: bez, bez, bez…) są z reguły zdecydowanie niepotrzebne, a niekiedy nawet szkodliwe. Im niej produktów, tym trudniejsze lub niekiedy niemożliwe jest skomponowanie zrównoważonej diety zapewniającej prawidłowy rozwój.
Decydującą rolę w rozpoznawaniu ma wywiad i jeszcze raz wywiad oraz znajomość niezwykle szerokiej symptomatologii alergii pokarmowej, z jednej strony związanej z rodzajem reakcji alergicznej (natychmiastowa IgE-zależna, mieszana czy też późna IgE-niezależna, komórkowa), z drugiej z indywidualnym sposobem reagowania (skórą, układem oddechowym czy też przewodem pokarmowym – są dzieci, które reagują wszystkimi tymi organami naraz).
Z praktycznego punktu widzenia ważne jest rozróżnienie reakcji IgE-zależnej od IgE-niezależnej na podstawie czasu pojawiania się objawów w stosunku do kontaktu z alergenem.
- Reakcja IgE-zależna [8]:
- Cechuje się pojawianiem się objawów w czasie minut do 2 godz. od kontaktu.
- Rzadziej reakcja tego typu ujawnia się po 6–12 godz. (późna reakcja IgE-zależna).
- Objawy głównie ze strony skóry, dróg oddechowych i niekiedy anafilaktyczne.
- Obecność swoistych IgE dla antygenu (alergenu).
- Możliwość wywołania dodatnich testów skórnych (tzw. testów punktowych).
- Reakcja IgE-niezależna [8]:
- Cechuje...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
- Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
- Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
- ...i wiele więcej!
