Ostre zapalenie ucha środkowego i jego powikłania u dzieci

Studium przypadku Otwarty dostęp

W pracy przedstawiono aktualne rekomendacje dotyczące leczenia ostrego zapalenia ucha środkowego (OZUŚ) u dzieci oraz powikłania usznopochodne związane z tym schorzeniem. OZUŚ jest jedną z najczęstszych przyczyn udzielania porad w gabinecie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Szczyt zachorowań przypada na pacjentów w wieku od 6. do 12. m.ż. W początkowym etapie infekcji rekomendowane jest postępowanie objawowe w postaci leczenia przeciwbólowego i przeciwzapalnego, a dopiero przy braku poprawy zalecane jest włączenie antybiotykoterapii. Najczęstszym powikłaniem wewnątrzskroniowym OZUŚ jest zapalenie wyrostka sutkowatego, które wymaga wdrożenia szeroko spektralnej antybiotykoterapii wraz z paracentezą, jednak brak poprawy klinicznej stanowi wskazanie do interwencji chirurgicznej w postaci mastoidektomii. Pojawienie się objawów neurologicznych u dziecka z OZUŚ, takich jak zaburzenia świadomości, drgawki, silny ból głowy, sztywność karku, wskazują na powikłania wewnątrzczaszkowe. Konieczne jest wówczas pilne wykonanie badań obrazowych oraz interwencja laryngologiczna, która w istotny sposób wpływa na proces gojenia i rokowanie. Nawracające zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u dziecka wymaga wykluczenia płynotoku usznego związanego z wrodzoną wadą ucha. 

Ostre zapalenie ucha środkowego (OZUŚ) u dzieci jest jedną z najczęstszych przyczyn udzielania porad w gabinecie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) oraz w ramach pełnienia nocnych dyżurów. OZUŚ charakteryzuje się nagłym wystąpieniem dolegliwości i objawów wskazujących na objęcie procesem zapalnym struktur ucha środkowego [1]. 

Jako nawracające OZUS definiuje się sytuacje, w których epizody ostrego stanu zapalnego występują, jak opisano w tabeli 1. 

Tab. 1. Definicje nawracającego OZUŚ

Nawracające OZUŚ Liczba epizodów   Okres obserwacji
3 6 miesięcy
4 12 miesięcy, w tym ostatnie zachorowanie wystąpiło 
w ciągu ostatniego pół roku

Szczyt zachorowań na OZUŚ przypada na okres jesienno-zimowy, podobnie jak zachorowania na infekcje górnych dróg oddechowych (GDO). Szacuje się, że nawet do 90% dzieci w wieku między 3. m.ż. a 3. r.ż. przechodzi przynajmniej jeden epizod zachorowania na OZUŚ, ze szczytem między 6. a 12. m.ż. [2]. Częstość zachorowań na OZUŚ spada po ukończeniu 7. r.ż. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą wstępującą, przez trąbkę słuchową i kolonizację wirusową i bakteryjną. Do głównych objawów OZUŚ należą ból ucha lub niepokój dziecka, które pojawiają się zwykle po 2–3 dniach poprzedzającej infekcji GDO. Objawom mogą towarzyszyć wysoka gorączka i zaburzenia łaknienia u najmłodszych dzieci. W otoskopii widoczne są zaczerwienienie i uwypuklenie błony bębenkowej. Początkowo zaczerwienienie pojawia się w części wiotkiej i wzdłuż rękojeści młoteczka, ale wraz z rozwojem stanu zapalnego zaczyna obejmować całą błonę bębenkową. 

Amerykańska Akademia Pediatrii opracowała strategię wyczekującą w początkowym etapie leczenia OZUŚ w związku z samoograniczającym się charakterem infekcji, co pozwala przypuszczać, że rola czynników wirusowych odgrywa istotną rolę w patogenezie OZUŚ [3].

Ponadto zbyt szerokie stosowanie antybiotykoterapii w każdym przypadku OZUŚ w latach 80. XX wieku doprowadziło do powstawania szczepów lekoopornych oraz tworzenia bakteryjnego biofilmu w nosogardle [3]. 

W tabeli 2 podano...

Ten artykuł jest dostępny tylko dla zarejestrowanych użytkowników.

Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się.

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI