Ostre zapalenie ucha środkowego (OZUŚ) u dzieci jest jedną z najczęstszych przyczyn udzielania porad w gabinecie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) oraz w ramach pełnienia nocnych dyżurów. OZUŚ charakteryzuje się nagłym wystąpieniem dolegliwości i objawów wskazujących na objęcie procesem zapalnym struktur ucha środkowego [1].
Jako nawracające OZUS definiuje się sytuacje, w których epizody ostrego stanu zapalnego występują, jak opisano w tabeli 1.
Tab. 1. Definicje nawracającego OZUŚ
Nawracające OZUŚ | Liczba epizodów | Okres obserwacji |
3 | 6 miesięcy | |
4 | 12 miesięcy, w tym ostatnie zachorowanie wystąpiło w ciągu ostatniego pół roku |
Szczyt zachorowań na OZUŚ przypada na okres jesienno-zimowy, podobnie jak zachorowania na infekcje górnych dróg oddechowych (GDO). Szacuje się, że nawet do 90% dzieci w wieku między 3. m.ż. a 3. r.ż. przechodzi przynajmniej jeden epizod zachorowania na OZUŚ, ze szczytem między 6. a 12. m.ż. [2]. Częstość zachorowań na OZUŚ spada po ukończeniu 7. r.ż. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą wstępującą, przez trąbkę słuchową i kolonizację wirusową i bakteryjną. Do głównych objawów OZUŚ należą ból ucha lub niepokój dziecka, które pojawiają się zwykle po 2–3 dniach poprzedzającej infekcji GDO. Objawom mogą towarzyszyć wysoka gorączka i zaburzenia łaknienia u najmłodszych dzieci. W otoskopii widoczne są zaczerwienienie i uwypuklenie błony bębenkowej. Początkowo zaczerwienienie pojawia się w części wiotkiej i wzdłuż rękojeści młoteczka, ale wraz z rozwojem stanu zapalnego zaczyna obejmować całą błonę bębenkową.
Amerykańska Akademia Pediatrii opracowała strategię wyczekującą w początkowym etapie leczenia OZUŚ w związku z samoograniczającym się charakterem infekcji, co pozwala przypuszczać, że rola czynników wirusowych odgrywa istotną rolę w patogenezie OZUŚ [3].
Ponadto zbyt szerokie stosowanie antybiotykoterapii w każdym przypadku OZUŚ w latach 80. XX wieku doprowadziło do powstawania szczepów lekoopornych oraz tworzenia bakteryjnego biofilmu w nosogardle [3].
W tabeli 2 podano...