Zdefiniowane połączenie wyciągów tymianku i bluszczu (B/T) element racjonalnej terapii objawowej ostrego zapalenia oskrzeli (OZO) u dzieci (Bronchipret)

Wirusowe zakażenia układu oddechowego są jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u lekarza zarówno dzieci, jak i dorosłych. Szacuje się, że stanowią 50–60% wszystkich wizyt ambulatoryjnych. Wirusowe ostre zapalenie oskrzeli (OZO) jest zazwyczaj samoograniczającą się chorobą, a jej dominującym objawem jest kaszel. Najczęściej zapalenie oskrzeli rozwija się wtórnie do pierwotnej infekcji górnych dróg oddechowych (wodnista wydzielina z nosa, drapanie w gardle, stan podgorączkowy, osłabienie), które z czasem obejmuje kolejne odcinki układu oddechowego. W odróżnieniu od wirusowych infekcji górnych dróg oddechowych, które zazwyczaj ulegają samowyleczeniu w okresie maksymalnie do 10 dni, ostre zapalenie oskrzeli trwa znacznie dłużej, do 3 tygodni (średnio 2 tygodnie), a poinfekcyjny kaszel może utrzymywać się nawet do 8 tygodni. 
Najbardziej narażone na OZO są dzieci. Największe nasilenie zachorowań występuje w populacji do ukończenia 2. r.ż., a u najmłodszych niemowląt często z objawami obturacji, co wynika z naturalnej w tym wieku małej średnicy drzewa oskrzelowego. Kolejne nasilenie infekcji wirusowych oskrzeli występuje w wieku szkolnym [1].
Co najmniej jeden epizod zapalenia oskrzeli występuje u 1/5–1/3 ogółu dzieci pomiędzy 9. a 15. r.ż. [2]. Wraz z wiekiem zapadalność na OZO maleje, jednak szacuje się, że każdego roku choruje ok. 5% dorosłej populacji, głównie w miesiącach zimowych i jesiennych, a około 90% zasięga w związku z tym porady lekarza [3].

W większości przypadków (ok. 90%) w tzw. niepowikłanych zapaleniach oskrzeli nie stwierdza się bakteryjnej etiologii tej choroby [4]. Głównymi patogenami OZO są wirusy oddechowe [(RSV, paragrypy, grypy A i B, koronawirusy, adenowirusy, rinowirusy i ludzkie metapneumowirusy (HMPV)]. Zakażenia bakteryjne odpowiedzialne są za niewielki odsetek wszystkich zachorowań (ok. 10%). Do innych najczęstszych patogenów zalicza się atypowe bakterie Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, a także należy brać pod uwagę, szczególnie w przypadku nasilonego charakterystycznego piejącego kaszlu Bordatella pertussis. Jak wspomniano, bakterie jako czynnik etiologiczny OZO występują bardzo rzadko, szczególnie u niemowląt i młodszych dzieci. Natomiast należy je rozważać u chorych z jednoczesnym występowaniem innych jednostek chorobowych, takich jak u dorosłych POChP, a u dzieci mukowiscydoza czy tzw. przewlekający się produktywny kaszel, stosunkowo nowo zdefiniowana jednostka chorobowa lub zaostrzenie zapalenia oskrzeli u dzieci z rozstrzeniami oskrzeli.
W przebiegu OZO cząsteczki wirusa, dostając się do drzewa oskrzelowego i namnażając się w komórkach nabłonka, powodują ich zniszczenie i złuszczanie, a w podścielisku proces zapalny. Wirusowe zakażenia dróg oddechowych (ZDO) powodują zapalenie przebiegające w trzech fazach, do których przez lata stosowano leczenie objawowe na zasadzie znajomości z jednej strony patofizjologii procesu zapalenia w drogach oddechowych, a z drugiej strony właściwości farmakologicznych leków, z reguły opartych na badaniach na zwierzętach lub dorosłych wolontariuszach (tabela 1 [5]).
Obecnie każdy z tych kierunków leczenia wymaga weryfikacji przeprowadzonej w kontrolowanych badaniach klinicznych (randomizacja, placebo, podwójne zaślepienie) najlepiej w porównaniu do innych substancji o podobnym działaniu. Natomiast byłoby wskazane, ażeby badania dotyczące leczenia objawowego były dostosowane do poszczególnych faz zapalenia. Dopiero na takiej podstawie powinna nastąpić kategoryzacja badań zgodnie z zasadami EBM i w oparciu o to tworzone wytyczne i rekomendacje. 
Ból, stan podgorączkowy lub gorączka, obturacja dróg oddechowych wynikła z obrzęku i przekrwienia, obfita wodnista wydzielina, składa się na obraz I „naczyniowej” fazy zapalenia infekcyjnego. Zakażenie wirusowe generuje uwolnienie szeregu cytokin i kinin, a przede wszystkim bradykininy, prostaglandyn, NO i acetylocholiny (tzw. zupa zapalna), co prowadzi do przekrwienia i obrzęku śluzówki dróg oddechowych. To z kolei powoduje obturację, szczególnie dotkliwą u małych dzieci z powodu naturalnej wąskości dróg oddechowych i obfitego wydzielania początkowo wodnistej, surowiczej wydzieliny. W II fazie zapalenia (fazie komórkowej) rozszerzenie naczyń powoduje zwolnienie przepływu i powstawanie nacieku leukocytarnego w miejsce obrzęku, stąd patofizjologiczne określenie „faza komórkowa”. Na tym etapie wodnisty śluz ulega zgęstnieniu. Zagęszczenie śluzu i zwiększenie jego lepkości utrudnia jego ewakuację i prowadzi do zalegania. U niemowląt i małych dzieci, u których gęstość gruczołów śluzowych na powierzchni błony śluzowej jest większa niż u dzieci starszych i dorosłych, a światło dróg oddechowych węższe, zalegający gęsty śluz nasila obturację. W tej „gęstej” fazie zapalenia kaszel zmienia swój charakter i z suchego staje się „mokry”, początkowo „ciężki”, „lepki” trudny do odkrztuszenia.
Zalegająca gęsta wydzielina w wyniku mniej skutecznej ewakuacji jest środowiskiem, w którym może dojść do rozwoju bakterii. Prowadzić to może do wtórnego zakażenia bakteryjnego, co jest istotą fazy III zapaleniadróg oddechowych – zwanej fazą destruktywną. Faza III, tj. faktycznego zakażenia bakteryjnego, sygnalizowana jest nagłym pogorszeniem samopoczucia, pojawieniem się gorączki i wystąpieniem bólu, a także może objawiać się zmianą charakteru wydzieliny ze śluzowo-ropnej, obecnej już w II fazie zapalenia, na ropno-śluzową. W przebiegu OZO jednak nadkażenia bakteryjne zdarzają się rzadko.
Rozpoznanie OZO ustalane jest na podstawie danych z wywiadu i objawów klinicznych (badanie osłuchowe). Należy jednak zaznaczyć, że uporczywy „głęboki” kaszel bez towarzyszących zmian osłuchowych pozwala wstępnie rozpoznawać/podejrzewać ostre zapalenie oskrzeli jeszcze bez wyraźnych zmian osłuchowych [6]. Zmiany te – furczenia i rzężenia różnego kalibru – pojawić się mogą z czasem, dopiero w okresie kaszlu produktywnego. 
Z zasady w OZO w większości przypadków nie ma konieczności wykonywania dodatkowych badań laboratoryjnych czy obrazowych. W diagnostyce różnicowej należy brać pod uwagę zapalenie płuc, szczególnie wtedy, gdy pojawia się wysoka gorączka, kaszel nasila się i przedłuża i/lub pojawiają się duszność, tachypnoe, a osłuchowo trzeszczenia. Nie oznacza to od razu konieczności badania radiologicznego, natomiast korzystne może być wykonanie badania morfologii krwi i CRP, co z reguły pozwala utwierdzić lekarza i uspokoić pacjenta, że mamy do czynienia z infekcją wirusową i antybiotykoterapia jest niepotrzebna. Przedłużający i nasilający się kaszel usprawiedliwia również badania w kierunku krztuśca czy zakażenia bakteriami atypowymi. 

Leczenie

Ponieważ dominującym czynnikiem etiologicznym OZO są wirusy, stosowanie antybiotyków nie jest uzasadnione. Dane pochodzące z bazy danych Cochrane wskazują, że podanie antybiotyków nie ma klinicznie istotnego wpływu zarówno na przebieg choroby, jak i na długość jej trwania i, co jest szczególnie ważne, nie zapobiega ewentualnemu „nadkażeniu” bakteryjnemu. W sposób istotny natomiast sprzyja selekcji bakterii opornych na antybiotyki, zasiedlających bezobjawowo nosogardło, będących potencjalnymi patogenami ZDO, a także podnosi ryzyko występowania działań niepożądanych [7].
W przypadku podejrzenia lub potwierdzenia szybkim testem lub RT-PCR infekcji wirusami grypy należy niezwłocznie zastosować inhibitory neuraminidazy – najczęściej zanamiwir, a u dorosłych oseltamiwir wziewnie. W cięższych przypadkach można zastosować niedawno zarejestrowany oseltamiwir dożylnie.
W pozostałych przypadkach OZO całą uwagę należy skupić na leczeniu objawowym, z jednej strony poprawiającym komfort pacjenta (działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwkaszlowe, w okresie uporczywego kaszlu suchego), jak i zmniejszającym natężenie objawów choroby (działanie przeciwzapalne, zmniejszające obturację i wysięk). Leczenie mukoaktywne może ułatwić przejście kaszlu suchego w kaszel produktywny, a następnie ułatwić wykrztuszanie. Stosowanie dobrze dobranego i zaplanowanego leczenia objawowego powinno też zmniejszyć presję na niezasadne preskrypcje antybiotyków, a także dać pacjentowi (także rodzicom chorych dzieci) przekonanie o profesjonalnej opiece medycznej.
Ostre zapalenie oskrzeli jest złożonym procesem zapalnym. Podejście farmakoterapeutyczne zakładające jeden wybrany patomechanizm może nie być wystarczająco skuteczne. Na przykład nawet racjonalne przeciwwirusowe leczenie grypy z zastosowaniem inhibitorów neuraminidazy ma ograniczony wpływ na objawy, a o jego skuteczności można mówić tylko wtedy, gdy lek zostanie podany w ciągu pierwszych 48 godzin po wystąpieniu objawów infekcji. Dyskusja na temat skuteczności oseltamiwiru pokazuje, jak skomplikowane jest przeprowadzanie randomizowanych kontrolowanych badań klinicznych (RCT) w przypadku samoograniczających się chorób wirusowych [8]. Infekcje wirusowe przewodu oddechowego, w tym OZO, spowodowane są głównie przez zakażenie wirusem nabłonka dróg oddechowych (RSV). Powoduje to bardzo wczesne i masywne uwolnienie wielu mediatorów stanu zapalnego, które uwrażliwiają czułe na substancje chemiczne receptory kaszlowe. Co więcej, złuszczanie się uszkodzonego w wyniku namnażania się wirusów nabłonka w drogach oddechowych pozostawia receptory kaszlu „odsłonięte”, eksponując je na nawet potencjalnie nieszkodliwe inhalacyjne bodźce fizyczne, takie jak zmiana temperatury, oraz nasila odruch kaszlowy odpowiedzialny za suchy kaszel typowy dla pierwszej fazy infekcji.
Poszukiwanie dodatkowych form leczenia objawowego zwróciło uwagę medycyny konwencjonalnej na nowoczesne leki ziołowe. Niektóre z nich przeszły etapy badań, jakim podlegają leki syntetyczne. Przykładem takich leków są leki roślinne stosowane w ostrych i przewlekłych zapaleniach nosa i zatok. Szczególnie bogata dokumentacja wskazuje na skuteczność w tych wskazaniach mieszanek ziołowych (korzeń goryczki, kwiat pierwiosnka, ziele szczawiu, kwiat bzu czarnego czy ziele werbeny) występujących pod nazwą BNO1016 i BNO101 [9, 10].
Również w OZO od dawna zamiast/lub obok leków mukoaktywnych stosujemy leki ziołowe, w tym ekstrakty z korzennika, pelargonii afrykańskiej, liści bluszczu, tymianku czy też różne kombinacje wymienionych leków.
Przykładem takiego leku przeznaczonego do leczenia stanów zapalnych oskrzeli, który pojawił się w ostatnich latach, jest dwuskładnikowy syrop zawierający standaryzowane wyciągi z tymianku (Thymus vulgaris L.) i bluszczu pospolitego (Hedera helix L.) – B/T. Preparat zawiera składniki, każdy o udokumentowanej aktywności farmakologicznej in vitro, przedstawione w szeregu prac klinicznych pokazujących ich skuteczność terapeutyczną.
Wyciąg z tymianku zawiera kilkadziesiąt składników, z których najważniejszym z punktu widzenia aktywności terapeutycznej jest tymol. Wyciągi z tymianku wykazują umiarkowaną aktywność m.in. bakteriobójczą, grzybobójczą i przeciwzapalną. Tymol jako lotny olej eteryczny wydala się w dużej mierze przez układ oddechowy, osiągając wysokie stężenia w płucach i oskrzelach.
Wyciąg z bluszczu zawiera saponiny (głównie hederynę), które nawet w małych dawkach pobudzają zakończenia nerwowe błony śluzowej żołądka, w wyniku czego dochodzi do przejściowego zwiększenia aktywności układu parasympatycznego w obrębie drzewa oskrzelowego powodującego zwiększone wydzielanie płynnego śluzu [11]. Substancje zawarte w wyciągu z bluszczu mają również silną bezpośrednią aktywność spazmolityczną [12]. Efekt spazmolityczny składników ekstraktu 
Hedera helix jest wynikiem zwiększenia gęstości receptorów β-adrenergicznych na powierzchni komórek mięśniówki gładkiej oskrzeli. Alfa-hederyna zawarta w wyciągu z bluszczu zwiększa aktywność receptorów adrenergicznych β2 zarówno na komórkach pneumocytów typu II, co wiąże się z nasileniem wydzielania surfaktantu, jak i na komórkach mięśni gładkich oskrzeli, co z kolei odpowiada za efekt bronchospazmolityczny [13, 14, 15].
Biorąc pod uwagę opisane powyżej właściwości farmakologiczne zarówno wyciągu tymianku, jak i bluszczu, połączenie ich w jednym preparacie jest jak najbardziej racjonalne, a w większości badań kombinacja powyższych ekstraktów wykazywała działanie 
synergistyczne.

Właściwości zdefiniowanego połączenia ekstraktów tymianku i bluszczu – badania in vitro, modele zwierzęce

Jedną z konsekwencji stanu zapalnego wywołanego infekcją układu oddechowego jest wzrost zarówno wielkości, jak i liczby komórek kubkowych (goblet cells) w drzewie oskrzelowym [16]. Zjawisko to jest odpowiedzialne za wzmożone wydzielanie śluzu w trakcie infekcji. Przebiegająca równolegle dysfunkcja aparatu rzęskowego zaburza efektywną ewakuację gęstniejącego śluzu, przyczynia się do nasilenia kaszlu, a u małych dzieci z uwagi na niewielką średnicę oskrzeli nasila obturację i może utrudniać właściwą wentylację płuc. W badaniach przeprowadzonych na modelu zwierzęcym, zdefiniowane połączenie wyciągu z tymianku i bluszczu B/T w sposób zależny od dawki hamowało kaszel indukowany dooskrzelowym podaniem kwasu cytrynowego, przy czym osiągnięty efekt maksymalny był na podobnym poziomie jak wywołany podaniem kodeiny (10 mg/kg m.c.). B/T zwiększał równocześnie częstotliwość uderzeń nabłonka migawkowego oraz zmniejszał liczbę komórek kubkowych w nabłonku oskrzelikowo-pęcherzykowym stymulowanym zapalnie przez podanie LPS (lipo polisacharyd – endotoksyna, integralny składnik zewnętrznej błony komórkowej osłony bakterii Gram-ujemnych – główny czynnik ich chorobotwórczości – stosowany do eksperymentalnej indukcji stanu zapalnego), przy czym przeciwzapalny i antyobturacyjny efekt B/T był na poziomie efektu uzyskanego przez zastosowanie deksametazonu w dawce 5 mg/kg [17]. 
W innej serii eksperymentów aplikacja zdefiniowanego połączenia wyciągu z tymianku i bluszczu powodowała zmniejszenie zarówno całkowitej liczby leukocytów, jak i populacji granulocytów w płynie pęcherzykowo-oskrzelikowym indukowanym podaniem LPS. Również obraz morfologiczny tkanki płucnej wykazywał wyraźne zmniejszenie infiltracji leukocytarnej tkanek objętych stanem zapalnym spowodowanym podaniem LPS. Normalizacji uległa również stymulowana zapaleniem populacja komórek kubkowych. W tym przypadku również efekt przeciwzapalny osiągnięty podaniem wyciągu B/T był porównywalny z działaniem deksametazonu w dawce 5 mg/kg [18].
Mechanizm działania B/T wyjaśniają kolejne eksperymenty zaprezentowane w 2014 roku w Monachium w trakcie kongresu European Respiratory Society. B/T znacząco hamował indukowane przez LPS tworzenie mediatorów prozapalnych takich jak cytokiny IL-1β, IL-6 oraz głównego prostanoidu zapalnego – prostaglandyny E2 (PGE2). W eksperymentach tych potwierdzono także kolejny raz, iż B/T wyraźnie i w sposób zależny od dawki hamował wzrost liczby komórek kubkowych w drzewie oskrzelowym wywołanym przez podanie LPS [19].
Zdefiniowane połączenie wyciągów z tymianku i bluszczu w badaniach in vitro wykazywało również aktywność przeciwwirusową. B/T w sposób zależny od dawki hamował namnażanie się wirusa RS (RSV – respiratory syncitialvirus) w hodowli pneumocytów, jednego z głównych patogenów zapalenia oskrzeli. Aktywność przeciwwirusową tego połączenia stwierdzono również w stosunku do innych wirusów [20].

Badania kliniczne potwierdzające skuteczność stosowania zdefiniowanego połączenia ekstraktów tymianku i bluszczu

Pierwszym dużym badaniem klinicznym oceniającym skuteczność terapeutyczną preparatu bluszczu i tymianku – B/T (Bronchipret) było kohortowe, wieloośrodkowe badanie przeprowadzone w 2003 roku w Niemczech [21]. W badaniu wzięło udział ponad 7 tys. pacjentów cierpiących na niepowikłane ostre zapalenie oskrzeli. Do badania zakwalifikowano 1490 dzieci poniżej 12. r.ż. (średni wiek ok. 6 lat) oraz 3139 pacjentów powyżej 12. r.ż. (średni wiek ok. 40 lat). Chorym podawano B/T (Bronchipret) lub inne zdefiniowane chemicznie preparaty mukoaktywne, takie jak chlorowodorek ambroksolu i N-acetylocysteinę (NAC). U chorych oceniano następujące parametry zdrowotne: temperaturę ciała, zmiany osłuchowe, natężenie kaszlu, cechy wydzieliny oskrzelowej (ilość, gęstość i jakość), a także opinie pacjentów wyrażone w specjalnej ankiecie na podstawie trzypunktowej skali autooceny. Porównanie skuteczności Bronchipretu (B/T) vs ambroksol lub NAC wykazało ogólnie wyższą skuteczność terapeutyczną badanej kombinacji ziół (B/T) we wszystkich analizowanych parametrach. Analiza działań niepożądanych wykazała również korzystniejszy profil bezpieczeństwa w grupie stosującej B/T (Bronchipret) niż w grupach pacjentów stosujących porównywane substancje – 
ambroksol lub NAC [21].
W kontrolowanym badaniu klinicznym opublikowanym w 2006 roku oceniano skuteczność B/T (Bronchipret®) u 361 pacjentów chorych na ostre zapalenie oskrzeli, leczonych ambulatoryjnie. Oceniano zmianę średniej częstotliwości napadów kaszlu w ciągu dnia w okresie 7.–9. dni od rozpoczęcia leczenia w porównaniu z wartością wyjściową zmierzoną za pomocą ręcznego licznika i zapisaną w dzienniku pacjenta. W grupie, w której stosowano preparat bluszczu i tymianku, średnie zmniejszenie napadów kaszlu w dniach 7–9 w porównaniu z wartością wyjściową było istotnie statystycznie wyższe w porównaniu z placebo (p < 0,0001). Warto podkreślić, że istotna statystycznie redukcja napadów kaszlu nastąpiła już w 4. dniu podawania leku [22].
W kolejnym badaniu oceniano skuteczność terapeutyczną kombinacji bluszczu i tymianku – B/T (Bronchpret®) u dzieci i młodzieży w wieku od 2 do 17 lat z ostrym zapaleniem oskrzeli (n = 1234 pacjentów) [23]. Warunkiem włączenia do badania był produktywny kaszel, utrzymujący się co najmniej od dwóch dni (co najmniej 10 napadów kaszlu dziennie). U chorych na początku badania oceniono również intensywność objawów za pomocą stosowanej szeroko i wystandaryzowanej „skali intensywności objawów zapalenia oskrzeli” (BSS – bronchitis intensity scale) [24], którą to skalę stosowano do oceny głównego punktu końcowego, czyli zmniejszenia intensywności objawów. W wyniku zastosowania leczenia średnia wartość BSS zmniejszyła się z 8,8 na początku badania do wartości 4,5 w 4. dniu leczenia i do wartości 1,3 po 10 dniach terapii, a wskaźniki odpowiedzi na leczenie w zależności od grupy wiekowej wahały się od 92 do 96,5%. W porównaniu z początkowym badaniem, liczba udokumentowanych napadów kaszlu zmniejszyła się średnio o 81,3% w 10. dniu badania. Bezpieczeństwo stosowania leku oceniono jako bardzo wysokie [23]. 
Warto przypomnieć, że wspomniana skala BSS obejmuje następujące parametry: kaszel, wydzielina oskrzelowa, objawy osłuchowe, ból w trakcie kaszlu, duszność, a więc ocena stanu chorego dokonywana na tej podstawie jest kompleksowa i dobrze charakteryzuje stan pacjenta i natężenie objawów. Umożliwia też precyzyjne porównywanie stanu chorego w różnych punktach czasowych i względnie obiektywną ocenę efektywności zastosowanego leczenia.

Podsumowanie

Wprawdzie ostre zapalenia oskrzeli – najczęściej o etiologii wirusowej – jest schorzeniem samoograniczającym się, stale jednak poszukujemy efektywnego leczenia łagodzącego objawy i skracającego czas trwania choroby. Terapia taka powinna zmniejszać zarówno dolegliwości związane z tą chorobą, ale także w istotny sposób wpływać na zmniejszenie kosztów społecznych tej choroby (zmniejszenie odsetka powikłań, skrócenie absencji chorobowej w pracy lub szkole lub czasu opieki nad dziećmi).
W tym kontekście wydaje się uzasadnione zastosowanie leku zawierającego zdefiniowane połączenie wyciągu z tymianku i liści bluszczu. Preparat zawiera składniki o bardzo dobrze udokumentowanych właściwościach farmakologicznych. Dodatkowo połączenie tych dwóch składników oferuje nową jakość w postaci wystąpienia efektów synergii. Lek wywiera stosunkowo silne działanie przeciwzapalne, działanie porównywalne do aktywności deksametazonu w dawce 5 mg/kg, potwierdzone w badaniach klinicznych poprawą stanu zdrowia pacjentów wyrażoną w skali intensywności objawów zapalenia oskrzeli (BSS).
Dodatkowo wyciąg tymianek/bluszcz obniża wyraźnie wytwarzanie śluzu, powodując jednocześnie jego upłynnianie. Działanie nasilające częstotliwość ruchów nabłonka migawkowego, jak i efekt bronchodilatacyjny usprawnia prawidłową ewakuację śluzowej wydzieliny, zmniejszając jednocześnie wywołany nadreaktywnością oskrzeli odruch kaszlowy. Zastosowanie kombinacji tymianek/bluszcz nie tylko wykazywało efekt istotny statystycznie, ale przede wszystkim istotny klinicznie ponieważ wartości BSS w grupie przyjmującej ekstrakt z tymianku i bluszczu w 10. dniu badania były niższe o ok. 50% w stosunku do grupy przyjmującej placebo [22, 24].
Warto przypomnieć, że preparat tymianku i bluszczu w badaniu porównawczym wykazał większą skuteczność niż szeroko stosowany chlorowodorek ambroksolu i NAC [21].
Kombinacja tymianek/bluszcz zmniejszała zaburzenia snu spowodowane atakami kaszlu a także znacząco poprawiała ogólne samopoczucie chorych [22]. We wszystkich badaniach zastosowanie zdefiniowanego połączenia wyciągu z tymianku i bluszczu wykazywało wysoki stopień bezpieczeństwa.
Preparat zawierający zdefiniowane połączenie wyciągu tymianku i bluszczu jest skuteczną opcją terapeutyczną w objawowym leczeniu ostrego zapalenia oskrzeli. Wykazuje aktywność w stosunku do większości objawów towarzyszących tej chorobie w tym efektywnie łagodzi kaszel, podstawowy i najbardziej uciążliwy dla pacjentów objaw OZO. Może być stosowany zarówno u dzieci, jak i dorosłych, a jego stosowanie związane jest z niskim ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych.
Stosowanie preparatu, dzięki wyraźnemu działaniu objawowemu powinno również zmniejszać niezasadne stosowanie antybiotyków, ale także uzupełnić lub w wielu wypadkach nawet zmniejszyć użycie innych leków o działaniu objawowym stosowanych w terapii OZO, takich jak leki przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, mukoaktywne i przeciwkaszlowe, co powinno jednocześnie istotnie zmniejszyć ryzyko pojawienia się działań niepożądanych.

PIŚMIENNICTWO

1. Carolan P.L. Pediatric Bronchitis, //emedicine.medscape.com/article/1 001 332-overview (dostęp 29.05.2019)
2. MacFarlane J., Holmes W., Gard P., et al. Prospective study of the incidence, aetiology and outcome of adult lowerrespiratory tract illness in the community. Thorax 2001;56:109–14.
3. Garofalo R., Hintz K., Hill V., et al. A comparison of epidemiologic and immunologic features of bronchiolitis caused byinfluenza virus and respiratory syncytial virus. J MedVirol 2005;75:282–9. 
4. Gonzales R., Bartlett J.G., Besser R.E., et al. American Academy of Family Physicians, American College of Physicians-American Society of Internal Medicine, Centers for Disease Control, Infectious Diseases Society of America. Principles of appropriate antibiotic use for treatment of uncomplicated acute bronchitis: background. Ann Intern Med. 2001;134(6):521–529.
5. Radzikowski A., Albrecht P. Leczenie objawowe zakażeń dróg oddechowych – podstawy patofizjologiczne i strategia postępowania. Pediatr Pol 1998; 73:1–8.
6. O’Brien K.L., Dowell S.F., Schwartz B. i wsp. Cough/Illness bronchitis – Principles of Judicious Use of Antimicrobial Agents. Pediatrics 1998, 101:S178–S181.
7. Smith S.M., Fahey T., Smucny J., Becker L.A., Antibiotics for acute bronchitis (Review), Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jun 19;6:CD000245. doi: 10.1002/14 651 858.CD000245.pub4.
8. Hsu J., Santesso N., Mustafa R., Brozek J., Chen Y.L., Hopkins J.P., i wsp. Antivirals for treatment of influenza: a systematic review andmeta-analysis of observational studies. Ann Intern Med.2012;156(7):512–24.
9. Jund R., Mondigler M., Stammer H. i wsp. Herbal drug BNO 1016 is safe and effective in the treatment of acute viral rhinosinusitis. Acta Otolaryngol. 2015;135(1):42–50.
10. Melzer J., Saller R., Schapowal A., Brignoli R. Systematic review of clinical data with BNO-101 (Sinupret) in the treatment of sinusitis. Forsch Komplementmed. 2006;13(2):78–87.
11. Vogel G. On the pharmacology of some saponins. Arznei-Forsch 1962;12(8): 815-825
12. Trute A, Nahrstedt A. In vitro antispasmodic compounds of the dry extract obtained from Hedera helix. Planta Med. 1997;63(2):125–9.
13. Becker C. Wirkmechanismus von Efeuentschlüsselt. Pharmazeutische Zeitung 2003; 148(49): 28.
14. Beyer D. Zellbiologische Wirkmechanismen von Efeublattextraktentschlüsselt. Ärztezeitschriftfür Naturheilverfahren 2005; 46(3): 167.
15. Greunke C., Hage-Hülsmann A., Sorkalla T. i wsp. A systematic study on the influence of the main ingredients of an ivy leaves dry extract on the β2-adrenergic responsiveness of human airway smooth muscle cells., Pulm Pharmacol Ther. 2015;31:92–8.
16. Curran D.R., Cohn L. A Plug for Mucus as a Therapeutic Focus in Chronic Airway Disease. Am J Respir Cell Mol Biol. 2010; 42(3): 268–275.
17. Siebel J., Martin Ch., Pack O. i wsp. Bronchipret the potent inhibitor of citric acid-induced cough in guinea pigs and exerts beneficial effects on dysregulated goblet cell number and ciliary beat frequency. Abstract communication on 8th International Symposium on Cough – National Heart and Lung Institute, London (26.–28.06.2014)].
18. Siebel J., Wosikowski K., Haunschild J. A herbal medicinal product containing a fixed combination ofthyme herb and ivy leaf fluid extracts (Bronchipret® Syrup)improves the pathology in LPS-induced bronchoalveolitis. Poster presentation on Phytopharm 2013 in Wien 08.07. – 10.07.2013.
19. Seibel J., Pergola C., Werz O., Wosikowski K., Lehner M.D., Haunschild J. A combination of thyme and ivy exerts potent anti-inflammatory and mucus-normalizing activity in vivo and inhibits 5-LO and PDE4 – European Respiratory Society (ERS) International Congress – Munich 2014.
20. Glatthaar B., Antiwiral Wirkunggegentypische Atemwegsviren – Abstract communication; European Respiratory Kongress (ERS), Berlin, 1997.
21. Ismail Ch., Willer G., Steind H. Schweizerische Zeitschrift fur Ganzheits Medizin. Bronchipret in cases of acute bronchitis 2003;15(4):171–175.
22. Kemmerich B., Eberhardt R., Stammer H. Efficacy and tolerability of a fluid extract combination of thyme herb and ivy leaves and matched placebo in adults suffering from acute bronchitis with productive cough. A prospective, double-blind, placebo-controlled clinical trial.Arzneim.-Forschung/Drug Res, 2006, 56, No. 9:652–660.
23. Marzian O. Treatment of acute bronchitis in children and adolescents. Non-interventional postmarketing surveillance study confirms the benefit and safety of a syrup made of extracts from thyme and ivy leaves. MMW Fortschr Med. 2007;149(27-28 Suppl):69–74.
24. Matthys H., Eisbitt R., Seith B. i wsp. Efficacy and safety of an extract of Pelargonium sidoides (EPs 7630) in adults with acute bronchitis. Phytomedicine 2003, 10 Supplement IV; pp. 7–17.