Jak bezpłatne szczepienia przeciwko HPV mogą zmniejszyć przyszłą zachorowalność na nowotwory związane z wirusem?

Wirus brodawczaka ludzkiego (ang. human papiloma virus, HPV) jest patogenem przenoszonym drogą płciową, który powoduje choroby narządów płciowych, odbytu, jamy ustnej i gardła u mężczyzn i kobiet. HPV należą do rodzaju Papillomavirus i rodziny Papillomaviridae. Wirusy te są wysoce specyficzne gatunkowo – HPV zakaża tylko ludzi. Zidentyfikowano ponad 200 genotypów HPV, które w zależności od tropizmu tkankowego można podzielić na kategorie skórne lub śluzówkowe. Genotypy HPV wysokiego ryzyka 16 i 18 powodują około 70% wszystkich nowotworów szyjki macicy na całym świecie, a genotypy 31, 33, 45, 52 i 58 są przyczyną dodatkowych 20%. HPV typu 16 i 18 stanowią czynnik etiologiczny prawie 90% nowotworów odbytu i znacznej część raka jamy ustnej i gardła, pochwy i sromu oraz raka prącia. HPV typu 6 i 11 są przyczyną około 90% brodawek odbytu i narządów płciowych. Szczepionki zostały opracowane w celu ochrony przed nabyciem zakażenia HPV i rozwojem późniejszej choroby związanej z zakażeniem tym wirusem. 

Budowa i cykl replikacyjny wirusa brodawczaka ludzkiego

HPV to małe wirusy o średnicy 55 nm składające się z kapsydu i okrągłego genomu o długości ośmiu kilozasad. Materiał genetyczny HPV stanowi dwuniciowy kwas dezoksyrybonukleinowy (ang. desoxyribonucleic acid, DNA), który koduje osiem genów, w tym dwa białka strukturalne, L1 i L2. Białko L1 ulega ekspresji w systemie hodowli komórkowej i posiada zdolność samoorganizacji pod nieobecność genomu wirusa, tworząc cząsteczkę wirusopodobną (ang. virus-like protein, VLP). L1 VLP jest wykorzystywany w szczepionkach przeciwko HPV jako immunogen. Białko L2 jest mniejsze i buduje kapsyd, a wraz z L1 pośredniczy w zakaźności HPV.
Cykl replikacji HPV jest integralnie związany ze różnicowaniem nabłonka (tj. dojrzewaniem keratynocytów). Początkowo zakażenie macierzystej komórki podstawnej następuje w wyniku mikroskopijnych pęknięć nabłonka. Wiriony HPV przyłączają się do macierzystej komórki podstawnej za pośrednictwem tkankowo specyficznych proteoglikanów siarczanu heparanu. Specyficzne produkty genów ulegają transkrypcji na każdym poziomie różnicowania keratynocytu nabłonka płaskiego. Geny białek L1, L2 i E4 ulegają transkrypcji, a z ich produktów składany jest kapsyd wirusa, w którym umieszczony jest genom HPV. Keratynocyty ulegają złuszczeniu i uwalniają zdolne do zakażania kolejnych komórek wiriony potomne HPV [1]. 

Naturalna historia zakażenia

Większość zakażeń HPV, w tym genotypami o potencjale onkogennym, zwykle ustępuje w ciągu 12–24 miesięcy. Podczas zakażenia szyjki macicy nieprawidłowości cytologiczne o niskim stopniu złośli...