Insulinoterapia u dzieci z cukrzycą typu 1

Pediatria interdyscyplinarna

Cukrzyca typu 1 (T1D) to choroba autoimmunizacyjna, w której dochodzi do zniszczenia komórek β trzustki produkujących insulinę. Stanowi wyzwanie terapeutyczne szczególnie u dzieci, gdzie precyzyjne i szybkie kontrolowanie poziomu glikemii jest kluczowe w zapobieganiu powikłaniom cukrzycy. Insulina od momentu jej odkrycia w 1921 r. stanowi podstawę ratującego życie leczenia cukrzycy. Zapotrzebowanie na insulinę u dzieci z T1D nigdy nie jest stałe ze względu na dynamiczny charakter wzrostu, rozwoju oraz zmian hormonalnych w okresie dzieciństwa i dojrzewania, co wymaga częstych dostosowań dawek. Podstawy leczenia insuliną w tej grupie pacjentów mają na celu odwzorowanie fizjologicznego wzorca wydzielania insuliny przez komórki β trzustki na zapotrzebowanie podstawowe oraz na posiłki. To podejście do leczenia jest również znane jako terapia baza-bolus. Polega na wielokrotnych codziennych iniekcjach insuliny przy zastosowaniu kombinacji szybko i krótko działającej insuliny przed posiłkami oraz długo działającej insuliny przed snem lub pompy insulinowej. Tego typu leczenie pozwala na dużą elastyczność w codziennym życiu, częściowo uwzględniając zmienne i czasem nieprzewidywalne wzorce żywieniowe. Nowe analogi insuliny i narzędzia technologiczne związane z cukrzycą zrewolucjonizowały leczenie insuliną w ciągu ostatnich kilku dekad. Szybko działające i długo działające analogi insuliny zostały opracowane w celu zapewnienia bardziej fizjologicznego profilu działania, aby utrzymać optymalną kontrolę stężenia glukozy we krwi i zredukować ryzyko hipoglikemii.

Odkrycie i produkcja insuliny

Odkrycie insuliny to przełomowe wydarzenie, które zapewniło życie milionom ludzi chorych na cukrzycę. Insulina została odkryta 14 listopada 1921 r. przez dra Fredericka Bantinga – chirurga, ortopedę, któremu pomagał student medycyny Charles Best [1]. Naukowcy pracowali w laboratorium na Uniwersytecie w Toronto. Pierwszym pacjentem, któremu 11 stycznia 1922 r. podano insulinę, był 14-letni Leonard Thompson. Początkowo produkowano insulinę z trzustek świń i bydła.Dzięki rozwojowi inżynierii genetycznej i biotechnologii w latach 80. XX w. zaczęto wykorzystywać do tego celu bytujące w przewodzie pokarmowym człowieka bakterie Escherichia coli i drożdże piekarskie. Do komórek tych organizmów w warunkach laboratoryjnych wprowadza się gen (DNA), który potrafi kodować gen ludzkiej insuliny. Obecnie produkowane są insuliny ludzkie i analogi insuliny ludzkiej. Nazwa „insulina ludzka” oznacza, że budowa cząsteczki insuliny jest identyczna z budową insuliny produkowanej przez trzustkę człowieka. W leczeniu cukrzycy typu 1 wykorzystuje się analogi insuliny ludzkiej [2]. Analogi insuliny uzyskuje się metodami inżynierii genetycznej. Naukowcy odkryli, że wprowadzenie nieznacznych zmian w cząsteczce insuliny ludzkiej zasadniczo zmienia jej działanie. Dzięki tym zmianom wytworzono insuliny, które uzyskują nowe właściwości dotyczące czasu działania. Analogi szybko działające podawane na posiłek wchłaniają się z tkanki podskórnej do krwi szybciej niż insulina ludzka, więc działają bardzo szybko i krótko. Analogi długo działające, podawane na zapotrzebowanie podstawowe, wchłaniają się bardzo stabilnie i działają długo.

Insuliny podawane na posiłek

Insulina ludzka 

Insulina ludzka krótko działająca (regular) ma budowę cząsteczki identyczną z insuliną produkowaną przez człowieka. Po iniekcji do tkanki podskórnej czy mięśniowej cząsteczki insuliny ludzkiej łączą się, tworząc heksamery. Heksamery są zbyt duże, żeby przedostać się do krwi; z tych złogów uwalniają się pojedyncze cząsteczki insuliny i przenikają do krążenia. Ten proces wpływa na opóźnienie początku działania insuliny. Insulina ludzka zaczyna działać około 30–45 minut po iniekcji; maksymalne działanie występuje po mniej więcej 2 godzinach od podania, a okres działania wynosi około 6 godzin (do 8 godzin). W praktyce oznacza to, że posiłek można zacząć jeść około 30–45 minut po podaniu insuliny. Dawkę insuliny ludzkiej podaje się na dwa posiłki. Drugi posiłek powinien być zjedzony po około 2 godzinach od podania insuliny. Dzięki temu zapobiega się hipoglikemii w kolejnych godzinach działania insuliny. W leczeniu osób z cukrzycą typu 1...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI