Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w biegunce u dzieci

Ostra biegunka infekcyjna należy do jednej z najczęstszych chorób wieku dziecięcego. Przebiega z reguły w mechanizmie biegunki sekrecyjnej. Szacuje się, że liczba nieżytów żołądkowo-jelitowych w populacji dzieci europejskich w wieku do 3. r.ż. wynosi 0,5–2 epizodów rocznie w przeliczeniu na dziecko. Z tego powodu są one główną przyczyną hospitalizacji oraz zakażeń wewnątrzszpitalnych u dzieci w tym przedziale wieku. Głównym czynnikiem etiologicznym ostrej biegunki jest rotawirus. Jednakże norowirus stał się główną przyczyną infekcji u dzieci zaszczepionych przeciw rotawirusom. Campylobacter i Salmonella, w zależności od kraju, są najczęstszą przyczyną biegunki bakteryjnej [1, 2].

Epidemiologia

W badaniach naukowych przeprowadzonych na populacji dzieci europejskich czynnik sprawczy nieżytu żołądkowo-jelitowego udało się wyizolować u 45–75% badanych. Najczęstszym z nich okazał się być rotawirus. Według najnowszych dostępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2015 r. w Polsce zanotowano ok. 56 tys. wirusowych zakażeń przewodu pokarmowego, wśród których ponad połowę stanowiły infekcje rotawirusem (ok. 34 tys.). Wirusy odpowiadają również za największą liczbę ognisk 
i zachorowań, gdzie rotawirus był przyczyną 69,9% ognisk i 41,6% zachorowań, a norowirusy 24,9% ognisk oraz 56,7% zachorowań. Zakażenia rotawirusem dotyczą w większości przypadków dzieci do 2. r.ż. Zakażenia wewnątrzszpitalne to ok. 0,7% dzieci hospitalizowanych i 23% ogółu zachorowań na rotawirusa. Badania przeprowadzone w Europie Zachodniej wykazują w populacji dziecięcej zapadalność na infekcje rotawirusowe na poziomie 1,33–4,95 przypadków 
na 100 dzieci rocznie. W poszczególnych krajach hospitalizowanych było od 7 do 81% pacjentów rocznie. Wśród wewnątrzszpitalnych infekcji przewodu pokarmowego rotawirus odpowiadał za 50–70% przypadków, wydłużając hospitalizacje o 4–12 dni, tym samym generując dodatkowe koszty. 
Wśród zakażeń bakteryjnych natomiast na pierwszym miejscu wymienia się salmonellozę, głównie wywołaną przez serotyp Salmonella enteritidis, która odpowiada za ok. 8500 zachorowań rocznie, a ogniska jej występowały najczęściej w mieszkaniach prywatnych, a następnie w szpitalu. Znanym nośnikiem były głównie ciasta i desery, następnie jaja. Wśród innych istotnych patogenów bakteryjnych należy wymienić: Clostridium difficile, Yersinia, Campylobacter, E. coli; znacznie rzadziej: Staphylococcus (toksyna), Clostridium botulinum, Clostridium perfringens oraz epizodycznie: Shigella, dur brzuszny, dury rzekome. 
Nie obserwuje się występowania na terenie Polski przypadków cholery (wykres 1).
Zakażenia pasożytnicze, takie jak Giardia (ok. 1700 zgłoszonych przypadków w 2015 r. w Polsce) i Cryptosporydium (trzy przypadki), należą do rzadkich i dotyczą głównie dzieci żłobkowych. Wywołują one najczęściej zakażenia bezobjawowe, choć Cryptosporydium może dawać nieżyty żołądkowo-jelitowe wśród młodszych dzieci [1–5].

Ryc.  1. Wybrane bakteryjne c...