Insulinoterapia u dzieci z cukrzycą typu 1

Historia insuliny i metody jej wytwarzania

Moment odkrycia insuliny stanowił rewolucję w leczeniu cukrzycy, umożliwiając ratowanie życia pacjentów dotkniętych tą chorobą. Za datę odkrycia uznaje się 14 listopada 1921 r., kiedy to chirurg Frederick Banting wspólnie ze studentem Charlesem Bestem wyizolowali insulinę na Uniwersytecie w Toronto. Pierwszym pacjentem, który otrzymał terapię insulinową (11 stycznia 1922 r.), był czternastoletni Leonard Thompson. Początkowo hormon pozyskiwano z trzustek zwierzęcych – głównie świń i bydła.
W latach 80. XX wieku dzięki rozwojowi inżynierii genetycznej rozpoczęto produkcję insuliny za pomocą mikroorganizmów, takich jak bakterie Escherichia coli oraz drożdże. Wprowadzenie genu odpowiedzialnego za kodowanie ludzkiej insuliny do tych organizmów umożliwiło otrzymywanie substancji identycznej z hormonem produkowanym naturalnie przez ludzki organizm. Tak powstała tzw. insulina ludzka, stosowana głównie w formie analogów zmodyfikowanych genetycznie. Niewielkie zmiany w strukturze cząsteczki insuliny pozwalają na uzyskanie preparatów o odmiennych właściwościach farmakokinetycznych – jedne działają szybciej i krócej, inne dłużej i stabilniej, co poszerza możliwości terapeutyczne.

Insuliny podawane na posiłek

1. Insulina ludzka 
Krótko działająca insulina ludzka charakteryzuje się identyczną strukturą jak naturalna insulina produkowana przez człowieka. Po podaniu podskórnym cząsteczki hormonu tworzą heksamery, które muszą się rozpaść, aby insulina mogła przedostać się do krwiobiegu. To powoduje opóźniony początek działania – około 30 do 45 minut po iniekcji. Maksymalne stężenie uzyskiwane jest po 2 godzinach, a całkowity czas działania sięga do 6–8 godzin. Z praktycznego punktu widzenia posiłek należy więc rozpocząć około pół godziny po podaniu insuliny. Dawkowanie często obejmuje dwa posiłki, z drugim planowanym na około 2 godziny po iniekcji, co zapobiega późniejszym spadkom glikemii. Obecnie insulina ta została w znacznej mierze wyparta przez analogi.

2. Szybko działające analogi insuliny
W odróżnieniu od insuliny ludzkiej, szybko działające analogi insuliny nie tworzą w tkance podskórnej kompleksów zwanych heksamerami. Dzięki temu szybciej dostają się do krążenia, ich działanie jest szybsze i krótsze w porównaniu z insuliną ludzką. Insuliny są dostępne w stężeniu 100 j/ml, w formie roztworu do wstrzykiwań we wstrzykiwaczu, wkładzie lub fiolce. Podawane są za pomocą wstrzykiwaczy (penów) oraz za pomocą pompy insulinowej. 

• Insulina aspart (NovoNordisk, Sanofi Ave...