Kiedy dziecko zyskuje zęby – rozwój narządu zębowego i związane z nim ryzyko problemów

Proces rozwoju i kształtowania się uzębienia ma swój początek jeszcze podczas życia płodowego. Przyjmuje się, że jego zakończenie ma miejsce po około 20 latach. Podczas tego długiego czasu, fizjologiczne skądinąd zjawisko, dzięki któremu pojawiają się w jamie ustnej najpierw zęby mleczne, a później stałe, może przysparzać młodemu człowiekowi problemów. Skąd się one biorą? Czy można ich uniknąć? Jak pomóc, kiedy się pojawią?

Na wstępie o rozwoju

Rozwój narządu zębowego rozpoczyna się około 5.–6. tyg. ż. zarodkowego człowieka. Wyróżnić w nim można kilka etapów:

• tworzenie się zawiązków zębowych,
• różnicowanie tkanek zęba (szkliwa, zębiny, miazgi),
• modelowanie korzenia (tworzenie cementu i ozębnej),
• wyrzynanie się zębów.

W 5.–6. tyg. ż. płodowego powłoki zewnętrzne pokrywa nabłonek ektodermalny. W obrębie głowy wyściela on wgłębioną jamę gębową. To tam ulega on rozplemowi, aby utworzyć dwa podkowiaste zgrubienia przyszłych łuków zębowych – pierwotne listewki zębowe. Te, po oddzieleniu listewek przedsionkowych, przekształcają się w listewki zębowe wtórne. Z nich powstaną zawiązki wszystkich zębów człowieka – mlecznych (w liczbie 20) i stałych (w liczbie 32). Te drugie pojawią się od strony wewnętrznej (językowej).
W 8.–9. tyg. ż. na policzkowej powierzchni wtórnej listewki zębowej pojawiają się ogniska intensywnie dzielących się komórek nabłonkowych. Tworzą one paciorkowate zgrubienia w liczbie zębów mlecznych (siekacze, kły, trzonowce). Od strony językowej powstają zawiązki zębów stałych (siekacze, kły, przedtrzonowce, trzonowce). 
Z czasem tkanka mezenchymalna wpukla się w czapeczki ektodermalne (powstałe z paciorkowatych zgrubień). Zawiązki wszystkich zębów przechodzą przez kolejne stadia pączka, czapeczki i dzwonu. Na wstępie kreuje się narząd szkliwotwórczy (z ektodermy) i brodawka zębowa, przyszła miazga (z mezenchymy). Warstwa komórek otaczająca każdy zawiązek tworzy woreczek zęba. Każdy taki twór połączony jest z listewką zębową przez tak zwaną szypułę. Pozostałe u osób dorosłych resztki szypuły (pod postacią tak zwanych pereł nabłonkowych Serresa) mogą przekształcać się w torbiele lub guzy nowotworowe, albo tworzyć zawiązki zębów dodatkowych (generu...