Przeziębienie i grypa u dzieci – objawy, przebieg i leczenie

Studium przypadku

W tym samym czasie, w którym krąży wirus grypy, krąży także około 200 różnych wirusów oddechowych, w tym wirusy grypopodobne. Dlatego też potwierdzenie laboratoryjne ma istotne znaczenie nie tylko dla kontroli zachorowań na grypę, ale również identyfikacji wirusów grypopodobnych. Od wielu lat mamy możliwość przy pobranym wymazie potwierdzić 15 patogenów, łącznie z grypą, za pomocą metod biologii molekularnej. Jedynie w przypadku infekcji wywołanej przez wirus grypy medycyna dysponuje szczepionką przeciwko grypie oraz lekami przeciwgrypowymi. W przypadku wirusów grypopodobnych dysponujemy jedynie szeroko pojętą higieną. Jednym z wirusów grypopodobnych są rynowirusy, które odpowiadają za 30–50% przypadków tzw. przeziębień w sezonie epidemicznym na całym świecie.

WHO świadoma skutków i zagrożeń, jakie spowodowała w latach 1918–1919 pandemia wirusa grypy hiszpanki, powołała w 1947 r. Globalną Sieć Nadzoru nad Grypą – obecna jej nazwa Global Influenza Surveillance and Response System – WHO GISRS. Powołano 6 międzynarodowych centrów referencycjnych WHO Collaborating Centre for Reference and Reasearch on Influenza oraz na dziś 149 Krajowe Ośrodki ds. Grypy w świecie. W Polsce ośrodek zlokalizowany jest w Zakładzie Badania Wirusów Grypy w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytytut Badawczy w Warszawie [1]. Powołanie GISRS miało na celu wirusologiczny i epidemiologiczny monitoring wirusów oddechowych ze szczególnym uwzględnieniem wirusa grypy oraz wychwycenie nowego wariantu o cechach pandemicznych [1]. Należy również mieć świadomość, że nie tylko liczba zarejestrowanych w sezonie zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę jest ważna, ale sprawą ogromej wagi jest analiza struktury zmienności szczepów wirusa grypy w aspekcie właściwego doboru składu szczepionki przeciwko grypie na następny sezon epidemiczny. Utworzenie w Kraju i koordynowanie Systemu Nadzoru nad Grypą SENTINEL i NON-SENTINEL włączającego do współpracy 16 WSSE, oraz opracowanie elektronicznego systemu monitorowania danych dotyczących krążących wirusów grypy i wirusów grypopodobnych w całym kraju, pozwoliło na szybkie przekazywanie informacji do WHO [2]. Wirus grypy ulega stałym mutacjom, ze względu na występowanie również w świecie zwierząt [3].
Grypa nie jest chorobą patognomoniczną, co sprawia, że objawy grypopodobne może wywołać ponad 200 wirusów, w tym wirusy parainfluenzy, wirusy RS, adenowirusy, rynowirusy, coronawirusy, wirusy Coxackie, ludzki metapneumowirus, powodujące zachorowania w tym samym czasie, co wirus grypy. Z tego powodu laboratoryjne potwierdzenie zakażenia wirusem grypy ma istotne znaczenie w kontroli zachorowań na grypę i stanowi ważny element oceny skuteczności szczepionek i leków przeciwwirusowych. Należy podkreślić, że obecnie w celach diagnostycznych wirusów oddechowych najczęściej stosowanymi metodami są różne odmiany metod biologii molekularnej. W badaniach naukowych w przypadku wirusów oddechowych stosujemy namnażanie patogenu w różnych hodowlach tkankowych, a w przypadku grypy dodatkowo w 11-dniowych zarodkach kurzych (tabela 1).
 

Tab. 1. Podstawowe objawy kliniczne wirusów grypopodobnych oraz metody stosowane w diagnostyce (4, zmodyfikowane w 2022 r.)
Wirus Rodzina Podstawowe objawy kliniczne Metody diagnostyczne
*Grypa
typ A, B, C
Orthomyxoviridae nagłe pojawienie się gorączki, dreszcze, ból mięśni i głowy, zapalenie gardła, krtani, migdałków, katar, zapalenie spojówek, ogólne rozbicie
  • izolacja wirusa w 11-dniowych zarodkach kurzych lub hodowli komórkowej;
  • wykrywanie antygenu testem IF, ELISA, RT-PCR, Real-Time PCR; testy przyłóżkowe
  • metody serologiczne: OZHA, IN OWD, SRH, ELISA
*Parainfluenza
typ 1,2,3,4
Paramyxoviridae gorączka, kaszel, chrypa (gł. typ 1, 2, 3), zapalenie oskrzeli i płuc (gł. typ 3), zapalenie górnych dróg oddechowych (gł. typ 4)
  • izolacja w linii ciągłej komórek ludzkich np. HeLa – efekt cytopatyczny po 2–10 dniach;
  • wykrywanie antygenu testem IF, ELISA, RT-PCR, Real-Time PCR;
  • metody serologiczne OWD, ELISA, OZHA
*RSV Paramyxoviridae gorączka, zapalenie oskrzeli, płuc, zapalenie, górnych dróg oddechowych
  • izolacja w linii ciągłej komórek ludzkich np. HeLa – efekt cytopatyczny po 2–10 dniach;
  • wykrywanie antygenu testem IF, ELISA, RT-PCR, Real-Time PCR
Ludzki metapneumo-wirus(hMPV) Paramyxovoiridae wydzielina z nosa, trudności w połykaniu ze zmniejszonym łaknieniem, gorączka, zapalenie gardła, zapalenie krtani
  • izolacja pobranego materiału w hodowli tkankowej LLC-MK2;
  • wykrywanie antygenu immunofluorescencja pośredni 
    i bezpośrednia TR-PCR
*Rhinowirusy Picornaviridae katar, kaszel, kichanie, ból gardła, głowy, rzadziej gorączka, zwykle niewysoka
  • zachorowania o łagodnym przebiegu, stąd rozpoznanie zwykle tylko kliniczne, ewentual...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI