Przewodnik dla pediatrów – jak otworzyć podmiot leczniczy Część 1.

Przez wiele lat podstawowym podmiotem w sektorze ochrony zdrowia był zakład opieki zdrowotnej (ZOZ) zdefiniowany w ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89
ze zm., akt prawny uchylony) jako wyodrębniony organizacyjnie zespół osób i środków majątkowych, utworzony i utrzymywany w celu udzielania świadczeń zdrowotnych oraz promocji zdrowia. Według danych z Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, dominującą pozycję w sektorze ochrony zdrowia aktualnie stanowią niepubliczne podmioty. W zdecydowanej większości są to jednak podmioty działające na ograniczoną skalę z tego względu, że nie obejmują swą działalnością wszystkich zakresów działalności leczniczej1. 

Katalog podmiotów leczniczych

Aktualnie obowiązujące przepisy, tj. ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1638 z późn. zm., dalej: ustawa o działalności leczniczej) w art. 2 definiuje następujące pojęcia: 

• osoba wykonująca zawód medyczny – jako osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny (art. 2 pkt 2), 
• podmiot leczniczy niebędący przedsiębiorcą – podmiot leczniczy wymieniony w art. 4 ust. 1 pkt 2, 3 i 7 (samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, jednostki budżetowe, jednostki wojskowe; art. 2 pkt 4),
• podmiot wykonujący działalność leczniczą – podmiot leczniczy, o którym mowa w art. 4, oraz lekarza lub pielęgniarkę wykonujących zawód w ramach działalności leczniczej jako praktykę zawodową (art. 2 pkt 5). 

Podmiot wykonujący działalność leczniczą to zatem pojęcie zbiorcze, które obejmuje zarówno podmioty lecznicze, jak i praktyki zawodowe (prywatne). Pojęcie to nie obejmuje osób fizycznych, które uzyskały zawodowe uprawnienia i udzielają ich w ramach działalności gospodarczej, a także podmiotów realizujących np. świadczenia polegające na zaopatrywaniu w środki pomocnicze i wyroby medyczne. 
Podmiot leczniczy to osoby fizyczne lub prawne w zakresie, w jakim wykonują działalność leczniczą. Ujęty on został w katalog zamknięty, mianowicie przybierać może wyłącznie poniżej wskazane formy:

• przedsiębiorcy we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej,
• samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (SP ZOZ),
• jednostki budżetowe, w tym państwowe jednostki budżetowe tworzone i nadzorowane przez Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Ministra Sprawiedliwości lub Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, posiadające w strukturze organizacyjnej ambulatorium, ambulatorium z izbą chorych lub lekarza,
• instytuty badawcze,
• fundacje i stowarzyszenia, któ...