Ostra biegunka

Ostra biegunka to zmiana konsystencji stolca na płynną lub półpłynną i/lub zwiększenie częstości wypróżnień (najczęściej ≥3 stolce/24 godz.) trwające nie dłużej niż 14 dni. Etiologia ostrej biegunki jest niejednorodna. Najczęstszymi czynnikami sprawczymi są wirusy, a spośród nich rota- i norowirusy. Bakteryjnymi czynnikami są: Escherichia coli, Campylobacter jejuni, Salmonella, Shigella, Yersinia enterocolitica, Clostridioides difficile, Chlamydia. Najczęstszymi pierwotniakami są: Giardia lamblia, Cryptosporidium i Entamoeba histolytica. Biegunka powstaje w przebiegu czterech głównych mechanizmów: zaburzonego wchłaniania, nadmiernego wydzielania, uszkodzenia bariery jelitowej i nasilonego stanu zapalnego oraz nadmiernej aktywności autonomicznego układu nerwowego. Niekiedy te patomechanizmy mogą się na siebie nakładać. Najczęstszymi i najgroźniejszymi następstwami ostrej biegunki są odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe (najczęściej hipernatremia, hiponatremia, hipokaliemia) oraz zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej (najczęściej kwasica metaboliczna – spowodowana katabolizmem tkankowym spowodowanym gorączką, jeśli występuje, oraz głównie niedoborami kalorycznymi, w tym zwłaszcza węglowodanów, co prowadzi do ketozy). Ostre biegunki są w przeważającej liczbie przypadków procesami samoograniczającymi i najważniejszą rolę w terapii odgrywa nawadnianie, z reguły doustne, specjalnymi płynami do nawadniania doustnego. Są one jednym z największych osiągnięć medycyny i uratowały już miliony ludzi. W szczególnych sytuacjach wskazane jest zastosowanie nawadniania dożylnego. Ponieważ nawadnianie to najważniejszy sposób terapii, reszcie znanych i nawet udowodnionych pod względem działania leków (wybrane probiotyki, ondansetron, racekadotryl, diosmektyt) przypada jedynie rola pomocnicza i nie powinny one zastępować nawadniania. Antybiotyki są w leczeniu ostrej biegunki raczej wyjątkiem niż regułą. Do normalnej diety należy natomiast powracać szybko, a karmienia piersią w ogóle nie przerywać.