Autor: Stanisława Tylewska-Wierzbanowska

Wirus kleszczowego zapalenia mózgu (wirus KZM) jest czynnikiem etiologicznym przenoszonego przez kleszcze sezonowego zapalenia ośrodkowego układu nerwowego. Na terenie Euroazji występują trzy podtypy tego wirusa: europejski, syberyjski i dalekowschodni. Podtyp europejski wirusa przenoszony jest przez kleszcze Ixodes ricinus. Zakażenie wirusem KZM może przebiegać jako meningitis (50% chorych), encephalomeningitis (40% pacjentów) i meningoencephalomyelitis (około 10% chorych). Występuje wyraźna zależność pomiędzy wiekiem chorego a ciężkością przebiegu zakażenia. Zakażenie europejskim podtypem wirusa KZM ma łagodniejszy przebieg u dzieci niż u dorosłych. Najskuteczniejszą metodą walki z wirusem jest stosowanie szczepień ochronnych przeciwko KZM.

Owsica (enterobiosis) występuje głównie u dzieci. Jej objawy to świąd odbytu i krocza oraz ostry ból brzucha, bezsenność, nerwowość, moczenie bezwolne. Z połkniętych jaj, w żołądku, górnym odcinku jelita cienkiego wylęgają się larwy i w jelicie krętym i kątnicy przechodzą w postać dorosłą Dorosłe pasożyty mogą wywołać zapalenie wyrostka robaczkowego, dróg moczowych i żeńskich narządów rodnych oraz wnikać do jamy brzusznej, zapoczątkowując przewlekłe ektotopowe zarażenia owsikami. W wyniku reakcji ziarniniakowej, następuje nagromadzenie limfocytów i eozynofilii otaczających pasożyty. Powstałe ziarniniaki owsikowe wykrywane są w wielu narządach. Podstawą rozpoznania owsicy jest izolacja jaj, larw lub dorosłych owsików w wymazach z okolicy odbytu.

Choroba kociego pazura (CSD, ang. cat scratch disease) jest to zakażenie B. henselae, rzadziej B. clarridgeiae lub B. elizabethae,  które powoduje samoograniczającą się limfadenopatię jednego lub kilku węzłów chłonnych. Powiększone węzły chłonne wykazują tendencję do zropienia, opróżniania się samoistnie lub wymagają interwencji chirurga. Występują także zakażenia B. henselae różnych narządów, jak np. oczy, wątroba i śledziona, kości i szpik. Leczenie jest konieczne kiedy dochodzi do zapalenia wielu węzłów chłonnych, zapalenia wsierdzia lub gałki ocznej i nerwu ocznego. W diagnostyce zakażeń Bartonella spp. stosowane są techniki serologiczne, wykrywające swoiste przeciwciała oraz PCR.    
 

Borelioza z Lyme jest chorobą występującą na całej półkuli północnej, w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Jest to przenoszona przez kleszcze zoonoza, o bardzo zróżnicowanym rezerwuarze, którym może być wiele gatunków ssaków i ptaków, a nawet gady. Kleszcze jako ektopasożyty żywiące się krwią kręgowców mają duże znaczenie zarówno dla medycyny ludzkiej jak i weterynaryjnej [1, 2] są one bowiem przenosicielem (wektorem) wielu chorobotwórczych dla człowieka wirusów, bakterii i pierwotniaków. Borelioza jest najczęstszą chorobą przenoszoną przez kleszcze z rodzaju Ixodes i jej występowanie jest ściśle powiązane z zasięgiem występowania tych pajęczaków. W Ameryce dominują kleszcze Ixodes scapularis, w Europie – I. ricinus, a w Azji – I. persulcatus [3].