Czym jest mikrobiota jelitowa?
Mikrobiota jelitowa to złożony ekosystem bilionów drobnoustrojów, który zamieszkuje wnętrze układu pokarmowego. To nie przypadek, że osoby dbające o jelita rzadziej chorują, lepiej radzą sobie z infekcjami, a nawet mają łagodniejszy przebieg niektórych chorób przewlekłych. Kiedy bakterie jelitowe nie są prawidłowo odżywione lub osłabione po antybiotykoterapii, należy zadbać, by ją odbudować.
Aby ratować osłabioną mikrobiotę jelitową, warto przede wszystkim zadbać o dietę bogatą w błonnik, kiszonki i fermentowane produkty mleczne – to one dostarczają naturalnych prebiotyków i probiotyków wspierających odbudowę dobrych bakterii. Należy także ograniczyć cukier, przetworzoną żywność i unikać niepotrzebnego stosowania antybiotyków. W niektórych przypadkach pomocne mogą być specjalistyczne preparaty probiotyczne dostępne w aptekach – często przepisywane także przez lekarzy poprzez e recepty, co ułatwia szybki dostęp do potrzebnej kuracji bez wychodzenia z domu.
Jelita: strażnik odporności
Jelita nie są rurką, przez którą przemieszcza się trawiony pokarm. To miejsce bytowania bakterii, które cały czas współpracują z komórkami odpornościowymi. Pierwsze bakterie jelitowe dziecko nabywa w czasie porodu, zwłaszcza naturalnego. I przez całe życie mikrobiota jelitowa rozwija się, a jednocześnie układ odpornościowy uczy się, co jest bezpieczne (np. jedzenie), a co powinien zwalczyć (np. wirusy i bakterie chorobotwórcze). Zdrowa mikrobiota jelitowa stymuluje rozwój układu odpornościowego, ale też pomaga zachować równowagę, aby nie reagował on zbyt gwałtownie lub nie atakował własnych komórek.
Mikrobiota bierze udział w rozwoju komórek odpornościowych, takich jak limfocyty T czy B, które odpowiadają za pamięć immunologiczną. To one sprawiają, że po kontakcie z wirusem organizm potrafi się przed nim bronić szybciej i skuteczniej przy kolejnej infekcji.
Bariera, której nie widać
Mikrobiota chroni tzw. barierę jelitową, czyli cienką warstwę komórek i śluzu, która oddziela wnętrze organizmu od treści jelitowej. W idealnych warunkach działa jak filtr: przepuszcza składniki odżywcze, ale zatrzymuje toksyny i patogeny. Problem pojawia się, gdy mikrobiota zostaje zaburzona – np. przez stres, antybiotyki czy złą dietę, które zwiększają ryzyko tworzenia się stanów zapalnych i osłabia reakcję immunologiczną.
Mikroskopijne wsparcie – co to jest SCFA?
Jednym z najcenniejszych produktów ubocznych pracy dobrych bakterii są krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), takie jak maślan, propionian czy octan. Powstają one podczas fermentacji błonnika i działają jak naturalne leki – wzmacniają barierę jelitową, odżywiają komórki nabłonka jelitowego, działają przeciwzapalnie i regulują reakcje odpornościowe. Maślan, w szczególności, uznawany jest za kluczowy składnik w profilaktyce chorób autoimmunologicznych i metabolicznych.
Dieta: mikrobiotyczny klucz do odporności
Dbanie o stan mikrobioty opiera się głównie na jej właściwym odżywianiu. To, co jesz, może ją wzmacniać lub osłabiać. Aby utrzymać bakterie jelitowe w dobrej formie, jedz produkty bogate w błonnik – warzywa, owoce, nasiona, strączki i pełnoziarniste produkty zbożowe. W diecie wspierającej mikrobiotę powinny znaleźć się też kiszonki, kefir, jogurt naturalny i inne fermentowane produkty, które dostarczają probiotyków – żywych kultur bakterii korzystnych dla jelit. Fakt, że określenie mikrobiota pojawiło się stosunkowo niedawno, ale nie jest kolejna dietetyczna moda. Nowa wiedza na temat tego jak działają bakterie jelitowe, pozwala naturalnie wspierać odporność organizmu.
